Περιοδικό GALA-Πρώτο Θέμα

Χάπι ART

H multimedia εικαστικός που έχει κερδίσει κοινό και κριτικούς δημιουργεί έργα με χάπια και τις συσκευασίες τους, εκπέμποντας εξαιρετικά επίκαιρα μηνύματα για την ίαση του σώματος και της ψυχής.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗ ΜΑΡΙΑ ΛΕΜΟΝΙΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΟΜΙΝΗΣ

Θα συναντηθούμε στο πλαίσιο της φετινής Art Athina. Στο περίπτερο της γκαλερί που τη φιλοξενεί βρίσκομαι ανάμεσα στους πολλούς που περιεργάζονται με ενδιαφέρον τη δουλειά της: φορέματα φτιαγμένα από blisters (καρτέλες χαπιών), με τα ίδια τα χάπια να σχηματίζουν τον ποδόγυρο, προβάλλουν πάνω σε ένα πλεξιγκλάς γεμάτο συμβολισμό. Η όλη σύλληψη αφορά τη σχέση του ανθρώπου με την ίαση του σώματος και της ψυχής. «Με γοητεύει η δύναμη του φαρμάκου και η διττή του φύση. Το φάρμακο είναι ταυτόχρονα ίαση και δηλητήριο. Ο συνδυασμός και η παράθεση από χάπια –παυσίπονα, αντιβιοτικά, ψυχοφάρμακα- αποκαλύπτει τις υπαινικτικές μου νύξεις ως προς το περιεχόμενο και το αποτέλεσμα της χρήσης. Ένα χάπι δύναται να είναι βάλσαμο, σωτηρία ή δηλητήριο», μου λέει καθώς ξεκινάμε τη συζήτηση.

Η Πέγκυ Κλιάφα εμπνέεται από οτιδήποτε συνδέεται με την ίαση του σώματος και της ψυχής. Συνθέτει εντυπωσιακές εικόνες από μεταλλικούς τοίχους, φορέματα, βιτρό γνωστών δυτικών καθεδρικών ναών, πολυελαίους, ψηφιδωτά κ.λπ. Ένα γλυπτό ανθρώπου από αναβράζοντα δισκία παρουσιάζεται και σε βίντεο καθώς διαλύεται στο νερό. Ο κλασικός φωτεινός σταυρός φαρμακείου, από την άλλη, μετατρέπεται σε έργο τέχνης που προβληματίζει καθώς εκπέμπει το κυλιόμενο μήνυμα «Change, change yourself, change mood, food, habits, thoughts, people, expectations». Αναρωτιέμαι από πού προήλθε η έμπνευση. «Το φάρμακο αυτό καθαυτό μόνο θετικά μπορεί να το δει κανείς και η ανακάλυψη κάποιων φαρμάκων, όπως των αντιβιοτικών, άλλαξαν τη ροή της ιστορίας. Η υπερκατανάλωση φαρμάκων, όμως, το κόστος του να παραμένεις υγιής και η αντιστάθμιση με την καθημερινότητά μας –π.χ. κάποιοι τρέφονται παχυτντικά, αλλά παίρνουν φάρμακα χοληστερίνης- αποτελούν ζητήματα που με προβληματίζουν και αποτυπώνονται στα έργα μου. Το μότο “stay safe” που υιοθετήσαμε στην περίοδο της πανδημίας ήταν σαφώς σωστό. Συνοδεύτηκε όμως από κοινωνική απομόνωση, υπερκατανάλωση σε μάσκες, αντισηπτικά, self-tests κ.λπ. με μεγάλο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος», επισημαίνει.

Σε μια εποχή που το φάρμακο θεοποιείται ή δαιμονοποιείται, η διακεκριμένη καλλιτέχνιδα μάς φέρνει αντιμέτωπους με την πραγματικότητα. «Οι χρησιμοποιημένες συσκευασίες μετατρέπονται σε περίτεχνες και εντυπωσιακές συνθέσεις με την καθοριστική επέμβαση του τεχνητού, καθαρού και ζεστού φωτός που διαπερνά τη διαφανή υφή τους, και ορίζουν τόπους ιερούς, χώρους υπερβατικούς, όπου μπορείς να απομονωθείς, να συνδεθείς με τις απόμακρες πλευρές του εαυτού σου και να επικοινωνήσεις με το θείο», είχαν σχολιάσει οι επιμελητές της 6^ης Biennale Σύγχρονης τέχνης της Θεσσαλονίκης, όπου η Κλιάφα είχε παρουσιάσει το έργο της “Imagined Homes”. Πώς ξεκίνησε όμως όλο αυτό; «Το πρώτο μου έργο, το «Πορτρέτο Χαπιού», προέκυψε βλέποντας μια διαφήμιση σε περιοδικό. Προβληματίστηκα τότε για το αν πρέπει ή όχι να διαφημίζονται τα φάρμακα. Ακολούθησαν πολλά πορτρέτα χαπιών. Στη συνέχεια άρχισα να πειραματίζομαι με τις καρτέλες τους από αλουμίνιο και διαφάνειες. Οι διαφανείς οπές που δημιουργούνται όταν αφαιρούνται τα χάπια, μού θύμισαν αμέσως βιτρό εκκλησιών και ήταν η αφετηρία για τη δημιουργία μιας σειράς έργων που συνέδεαν τη θρησκεία με το φάρμακο, με την ιστορική και τη διαχρονική τους σχέση. Το δε φύλλο αλουμινίου που καλύπτει την πίσω όψη σε αυτές τις καρτέλες αποτέλεσε το υλικό μου για τη δημιουργία μιας σειράς έργων με θέμα τα βακτήρια και τους μικροοργανισμούς και τα ευφάνταστα σχήματα που παίρνουν στο μικροσκόπιο».

ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Όταν ήταν μικρή, η Πέγκυ Κλιάφα ήθελε να γίνει πολιτικός μηχανικός όπως ο πατέρας της, τον οποίο έχασε σε ηλικία 6 ετών. Από μικρή στο σχολείο φάνηκε το ταλέντο της στη ζωγραφική και οι δάσκαλοι είχαν για εκείνη ένα στάνταρ σχόλιο: «το χέρι της πιάνει». Παρ’ όλα αυτά σπουδάζει Διοίκηση Επιχειρήσεων και Μάρκετινγκ στην ΑΣΟΕΕ. Αργότερα, και όταν τα παιδιά της μεγαλώνουν, εκείνη επιστρέφει στη μεγάλη της αγάπη, τη ζωγραφική.

Μπαίνει με άνεση στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο Τμήμα της Ζωγραφικής. «Ποτέ δεν είναι αργά να κυνηγήσεις αυτό που σε κάνει ευτυχισμένο», τονίζει. Η καταξίωση ήρθε σχετικά γρήγορα. Συμμετέχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και σε Art Fair σε Ελλάδα και εξωτερικό. Σήμερα έργα της Πέγκυς Κλιάφα κοσμούν δημόσιες συλλογές και μουσεία, καθώς και ιδιωτικές συλλογές εντός και εκτός συνόρων.

Πέρα από τα προφανή και κρυφά νοήματά τους, τα φάρμακα παρουσιάζουν ενδιαφέρον και από αισθητικής άποψης. Στα μάτια μου, τα χρώματα, τα σχήματα και οι υφές τους είναι πηγές έμπνευσης. Τα φάρμακα έχουν πλούσια ιστορία αλλά και υλική υπόσταση, πολυχρωμία, ποικιλία σχημάτων και μεγεθών. Οι συσκευασίες τους με εμπνέουν εξίσου. Χρησιμοποιώ τα φάρμακα όπως ένας άλλος καλλιτέχνης θα χρησιμοποιούσε τα χρώματα, τον πηλό ή οποιοδήποτε άλλο καλλιτεχνικό μέσο. Στα μωσαϊκά μου, τα χάπια γίνονται ψηφίδες και δίνουν χρώμα, στους πολυελαίους μου οι κάψουλες μετατρέπονται σε μικρά διαφανή κρύσταλλα, στα βιτρό μου οι συσκευασίες φαρμάκων μεταμορφώνονται σε διάτρητα γυαλιά, στα οποία διεισδύει ένα φως μυσταγωγικό, ενώ στα αφαιρετικά μεταλλικά έργα μου τα ανάγλυφα στοιχεία παίζουν με το φως και τις σκιές. Είναι ένας συναρπαστικός κόσμος γεμάτος δυνατότητες», περιγράφει.

Στα φορέματα που δημιουργεί χρησιμοποιεί φάρμακα που σχετίζονται με τις γυναίκες, όπως τα παυσίπονα για τις ημικρανίες –«ως επί το πλείστον ταλαιπωρούν εμάς»- αλλά και τα αδυνατιστικά. Ωστόσο, στα έργα της αξιοποιεί κάθε ιατρικό προϊόν που μπορεί να την εμπνεύσει. «Δημιουργώ μόνο με χάπια που έχουν λήξει και έχουν αποσυρθεί. Το θεωρώ αδιανόητο να εξαντλήσω χάπια που συνάνθρωποί μου μπορεί να τα έχουν ανάγκη. Γι’ αυτό και δεν τα προμηθεύομαι ποτέ από φαρμακείο. Αντλώ τα φάρμακα των έργων μου κυρίως από φίλους, γι’ αυτό και μπορεί αν μου πάρει χρόνια να ολοκληρώσω ένα έργο».

Η Πέγκυ Κλιάφα ετοιμάζει την επερχόμενη έκθεση της στην Γκαλερί Ζουμπουλάκη και είναι απολύτως συνειδητοποιημένη» «Τα φάρμακα, η αγάπη, η θρησκεία, δεν είναι ούτε καλά ούτε κακά από μόνα τους. Είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούνται ή εκφράζονται που τα καθιστά καλά ή κακά», μου λέει καθώς ολοκληρώνουμε την κουβέντα μας. «Τα φάρμακα έχουν ωφελήσει πολύ την ανθρώπινη ζωή, βελτιώνοντάς την. Ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ήταν πολύ μικρότερος αν δεν υπήρχαν τα αντιβιοτικά. Από την άλλη, η υπερβολική κατανάλωσή τους μπορεί να οδηγήσει στο άλλο άκρο, δηλαδή το ανθρώπινο σώμα να μην μπορεί να αμυνθεί. Εξίσου κακό είναι όταν γίνεται κατάχρηση απλά για ψυχολογικούς λόγους. Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι που ξυπνούν κάθε πρωί και καταφέρνουν να πάνε στη δουλειά τους χάρη στα φάρμακα. Είναι ένα καταφύγιο, όπως και η θρησκεία».